|
ŞEFTALİ BAHÇESİNDE UYGULANAN KÜLTÜREL VE TEKNİK İŞLEMLER
Bahçe tesisi
Şeftali tüm
gelişimini kısa sürede tamamlayan ve erken meyveye yatan
bir bitkidir. İyi bakıma kolay cevap verir. Toprağının
iyi işlenip, hazırlanması gerekir. Şeftali bahçelerinin
dikimden önce derin ve yüzeysel sürülerek hazırlanmaları
gerekir. Son sürümle beraber dekara 1-2 ton yanmış
çiftlik gübresi verilmesi en uygunudur.
Aşı bölgesi,
toprak yüzeyinden 5-10 cm. yukarda kalacak şekilde ve
durgun dönemde fidan dikimi yapılır. Dikim aralığının
belirlenmesinde; iklim, toprağın kuvveti, anaç, çeşidin
büyüme gücü gibi faktörler dikkate alınmalıdır. Kuvvetli
toprak ve iyi bakım şartlarında aralık daha geniş
tutulur. Genel itibarla dikim aralığı 5x5 m. verilmekte
ise de, belirtilen faktörler ışığında bu aralığın
belirlenmesi en uygun olanıdır.
Bahçe tesis
edilmeden önce; bahçenin hangi amaçla kurulduğu,
tesisden beklenilen hedefler çok iyi belirlenmeli, bunun
için gerekli teknik ve ekonomik altyapı geniş çapta
düşünülerek, sağlam bir zemin hazırlığı yapılmalıdır.
Budama
Şeftali
ağaçları diğer meyve ağaçlarına göre daha fazla budama
ister. Bunun nedeni meyvelerin 1 yıllık dallarda
teşekkül etmesidir. Her yıl düzenli ürün alınabilmesi
için, yeterli miktarda yıllık sürgün olmalıdır.
Yetiştiricilik yönünden çok hassas olup, iyi bir budama,
gübreleme ve sulama ile uzun ömürlü olabilirler. Tüm
meyvelerde olduğu gibi şeftalide de ağaçta uygun bir
tacın oluşturulması ve ileriki yıllarda bu şeklin
korunması çok önemlidir. Bu nedenle meyve ağaçlarına
şekil vermeden önce yetiştirilmek istenen meyve tür ve
çeşidinin, bazı fizyolojik özellikleri, yetiştirileceği
ekolojik şartlar ve ekonomik kriterler de iyi
incelenmelidir.
- Şekil
Budaması : Meyve fidanlarına şekil verirken,
beslenme fizyolojisi ile buna bağlı olarak tür ve
çeşitlerin özel budama istekleri, özel dallanma
şekilleri, budamaya karşı dal ve dalcıkların vereceği
tepki gibi bilgiler ve çevresel ekolojik şartların iyi
bilinmesi gereklidir.
Kurak
bölgelerde meyve ağaçlarına, iç kısımlarında nem tutacak
yapay bir ortam oluşturmaya ve güneş’in zararlı
etkilerinden korumaya uygun (doruk dallı şekil gibi)
kapalı şekillerin verilmesi gerekir.Aynı zamanda böyle
yerlerde, topraktaki suyun kısa zamanda buharlaşmasını
önlemek amacıyla tacın, toprağa yakın yani, gövdelerin
bodur olması istenir.
Nemli
bölgelerde ise, bu durumun tersi olması amaçlanır.Yani
fidanlar iç kısımlarında fazla nem tutmayacak şekilde
açık (goble gibi) ve aşırı toprak neminden
zararlanmayacak şekilde de yüksek gövdeli olarak
şekillendirilmelidir.
Belirtilen bu
kriterler gözönüne alınarak; goble,değişik doruk dallı
ve palmet taçlandırma şekillerinden en uygun olanı
tatbik edilmelidir.
- Mahsul
Budaması: Meyveler 1 yaşlı sürgünler üzerinde
oluştuğundan, bunlarda uç alma yapılmaz. Ancak sık olup
havalanmaya engel teşkil eden ve tacın şeklini bozan
dallar dipten çıkarılır. Bu şekilde aynı zamanda bir
sonraki senenin meyve gözlerini oluşturacak, yeni
sürgünlerin oluşması sağlanır. Bu arada yaşlanmış,
kırılmış, sağlıksız dallarda çıkarılır. Temel esas
olarak; ağacın vejetasyon gelişmesi ile meyve tutumu
dengesi iyi kurulmalı ve korunmalıdır.
Sulama
Meyvelerin
olgunluk tarihinden 3-4 hafta evvel yapılan sulamalar,
en güzel sonucu verirler. Meyvelerin büyüklük, lezzet ve
renkleri mükemmel olur.
Toprağın
işlenen kısmından aşağı doğru 10 cm. lik kısmı
kuruduğunda, sulama zamanı gelmiş demektir. Sulamanın
bir defada bolca suyla yapılması en uygun sulama
şeklidir. Günün sabah ve akşam saatlerinde sulama
yapılması, hem ağacın faydalanması ve hem de su
ekonomisinin sağlanması yönünden önemlidir.
Ayrıca taban
suyu seviyesi kesinlikle yüksek olmamalıdır. Bu
derinliğin en az 2 m. veya daha fazla olması istenir.
Gübreleme
Şeftali
ağaçları çabuk gelişen ve çok verimli ağaçlardır. Çabuk
gelişme ve yüksek verimde iyi bir beslenmeyi gerektirir.
Aksi halde ağaçlarda gelişme yavaşlar ve durur. Bu
bahçelerde; çiftlik gübresi ve yeşil gübrelerle birlikte
ticari gübrelerde kullanılmalıdır. Gübreleme oranı;
ağacın yaşı, verim durumu, topraktaki besin maddeleri
miktarı ve ekoloji ile yakından ilgilidir. Bu nedenle
yapılacak yaprak ve toprak analizleri doğrultusunda
kimyasal gübreleme yapılmalıdır. Bu şekilde en ekonomik
ve en uygun gübreleme yapılmış olacaktır.
Gübrelemenin
ağaçtaki ve üründeki başarısı, budama ve meyve
seyreltmesinin iyi olmasına bağlıdır. Genel olarak, 2-3
yılda bir dekara 1-2 ton yanmış çiftlik gübresi
uygulaması idealdir. Verilemediği zamanlarda da uygun
bir yeşil gübre bitkisi ekilerek, toprağa
karıştırılabilir.
Azot
noksanlığında; yaprak damar ve damar aralarında sararma
olmakta, gelişme durmakta ve meyveler küçük kalmaktadır.
Fosfor
noksanlığında; tespiti güç olmakla birlikte, yıllık
sürgünlerin dip yapraklarında renk koyulaşmakta ve bronz
renk almaktadır.
Potas
noksanlığında; yıllık sürgünlerin orta kısımlarındaki
yaprakların damarlarında kırışıklıklar meydana
gelmektedir. Bu yapraklar yırtılarak, uzun süre dallarda
kalırlar
Demir
noksanlığında; ilkbaharda yıllık sürgün uçlarındaki
yapraklarda sararmalar görülür. Yaprak damarları yeşil
renkte olup, kloroz denilen sararmalar oluşur. Bunun
için demir içerikli bitki besin maddeleri ile
gübrelenmelidir.
Meyve seyreltme
Şeftali
ağaçlarında genellikle meyve tutumu fazladır. Bu
meyveler olgunluğa kadar ağaçta kalırsa irileşmez, dal
kırılmaları, sürgünlerin yeteri kadar pişkinleşmemesi
nedeniyle, kış aylarında don zararı ve gelecek yıl meyve
miktarında azalmalar görülür. Meyvelerin gerçek
iriliğine ulaşabilmesi, albenisinin artması ve ağaç
dengesinin korunabilmesi için meyve seyreltmesi
yapılmalıdır. Meyve seyreltmesi iki şekilde yapılabilir.
- Kimyasal
maddelerle seyreltme: Üretim alanının çok geniş
olduğu ve işgücü giderlerinin yüksek olduğu yer ve
zamanlarda meyve seyreltmesi için kimyasallar
kullanılır. Bu kimyasallardan Sevin,DNOC,NAA ve Ethephon
en çok uygulananlardır.Bu seyreltme şeklinde seyreltme
oranı; uygulama zamanı,püskürtme dozajı,ortam sıcaklığı
ve çiçek yoğunluğu gibi faktörlere bağlıdır. Araştırma
kuruluşlarında yapılan denemelerde; Selinon Powders, 100
lt suya 60-100 gr dozajında çiçekler % 80-85 açtığında
kullanılmıştır. Bu kimyasal çiçeklerin stil tepesini
yakmak suretiyle seyreltme yapar. İlaçlamadan sonra
yağış ve sıcaklığın düşmesi yada yükselmesi yakıcı
etkiyi arttırır.
Yine
Gibberallik Asitin 150 ppm lik konsantrasyonlarının bir
yıl önceden (Temmuz- Ağustos dönemi) ağaçlara
pülverizasyonu ile de seyreltme gerçekleştirilebilmekte
ancak bu metodun seyreltme oranı tespit edilememektedir.
- El ile
seyreltme: En sağlıklı ve eskiden beri kullanılan en
garantili yoldur. Seyreltme meyve çekirdekleri
sertleşmeden çağla döneminde yapılmalıdır. Seyreltme her
15-20 cm de bir meyve ve her meyveye 40-60 yaprak
düşecek şekilde gerçekleştirilmelidir.
Zirai mücadele
Tüm kültür
çeşitlerinde olduğu gibi şeftalide de birçok hastalık ve
zararlılar etkili bulunmaktadır. Bunlardan önemli ve
yaygın olarak görülenler isimler halinde şu şekilde
sıralanabilir.
Önemli
Hastalıklar: a) Monilya (mumya) hastalığı b) Yaprakdelen
(çil) c) Şeftali küllemesi d) Şeftali yaprak
kıvırcıklığı (Klok) e) Bakteriyel kanser ve zamklanma.
Önemli
Zararlılar: a)Fidan dip kurtları b)Şeftali filiz güvesi
c)Şeftali virgül kabuklu biti d)Doğu meyve güvesi
e)Kök-ur nematotları f)Yaprak bitleri g)Şeftali gövde
kanlı biti
Hastalık ve
zararlılarla ilgili ayrıntılı ve daha geniş açıklamalı
bilgilerin, mahalli tarım teşkilatları ve bu konuda
görevli yetkili elemanlardan öğrenilmesi ve uygulamanın
bu çerçevede gerçekleştirilmesi en uygun mücadele
yöntemini oluşturacaktır.
Kaynak: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Sitesi
Sayfa Başı
Önceki
Sayfa |
